-
1 vatis
vātes ( vātis, Cic. Div. 2, 5, 12 Christ.), is ( gen. plur. vatium, id. Leg. 2, 8, 20 al.), comm. [perh. kindr. with Sanscr. vad, dicere, loqui; cf.: vas, vadis, and old Irish, fáith], a foreteller, seer, soothsayer, prophet.I.Lit.:II.bonus vates poteras esse: nam quae sunt futura dicis,
Plaut. Mil. 3, 3, 37:falsus utinam vates sim,
Liv. 21, 10, 10; 4, 46, 5; 36, 15, 2; Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 356 Vahl.); Lucr. 1, 102; Cic. Leg. 2, 8, 20; id. N. D. 1, 20, 55; Liv. 25, 1, 8; 39, 8, 3; 39, 16, 8; Sall. H. 1, 48, 3 Dietsch; Verg. G. 3, 491; 4, 387; 4, 392; id. A. 3, 246; 5, 524; Hor. S. 2, 5, 6 al. — Fem.:tuque, o sanctissima vates, Praescia venturi,
Verg. A. 6, 65:vatis sub tecta Sibyllae,
id. ib. 6, 211; 3, 187; 6, 636; Sen. Troad. 37.—Transf.A.A poet; a poetess (the oldest name for a poet; but it fell into contempt, and was discarded for poëta, until restored to honor by Vergil; v. Munro ad Lucr. 1, 102; Müll. de re Metr. p. 65 sq.): versibu' quos olim Fauni vatesque canebant, Enn. ap. Cic. Brut. 19, 76 (Ann. v. 222 Vahl.); Verg. E. 7, 27; 9, 34; Hor. C. 1, 1, 35; 2, 20, 3; 4, 6, 44; 4, 9, 28; Tac. Or. 9; Quint. 10, 1, 48; 12, 10, 24; Plin. 14, 4, 6, § 56; cf. Varr. L. L. 7, § 36 Müll.— Fem.:B.sola tuum vates Lesbia vincit opus,
i.e. Sappho, Ov. Tr. 3, 7, 20. — -
2 vātēs
vātēs is, gen plur. vātum (C., L., V., H., O.), rarely vātium (C.), m and f a foreteller, seer, soothsayer, prophet, diviner: inductus a vatibus: falsus, L.: ut Nudus redeam, te vate, H.: sanctissima, V.: vatis sub tecta Sibyllae, V.—An inspired singer, bard, poet: ne vati noceat mala lingua, V.: si me lyricis vatibus inseres, H.* * *prophet, soothsayer; poet -
3 vates
vātes ( vātis, Cic. Div. 2, 5, 12 Christ.), is ( gen. plur. vatium, id. Leg. 2, 8, 20 al.), comm. [perh. kindr. with Sanscr. vad, dicere, loqui; cf.: vas, vadis, and old Irish, fáith], a foreteller, seer, soothsayer, prophet.I.Lit.:II.bonus vates poteras esse: nam quae sunt futura dicis,
Plaut. Mil. 3, 3, 37:falsus utinam vates sim,
Liv. 21, 10, 10; 4, 46, 5; 36, 15, 2; Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 356 Vahl.); Lucr. 1, 102; Cic. Leg. 2, 8, 20; id. N. D. 1, 20, 55; Liv. 25, 1, 8; 39, 8, 3; 39, 16, 8; Sall. H. 1, 48, 3 Dietsch; Verg. G. 3, 491; 4, 387; 4, 392; id. A. 3, 246; 5, 524; Hor. S. 2, 5, 6 al. — Fem.:tuque, o sanctissima vates, Praescia venturi,
Verg. A. 6, 65:vatis sub tecta Sibyllae,
id. ib. 6, 211; 3, 187; 6, 636; Sen. Troad. 37.—Transf.A.A poet; a poetess (the oldest name for a poet; but it fell into contempt, and was discarded for poëta, until restored to honor by Vergil; v. Munro ad Lucr. 1, 102; Müll. de re Metr. p. 65 sq.): versibu' quos olim Fauni vatesque canebant, Enn. ap. Cic. Brut. 19, 76 (Ann. v. 222 Vahl.); Verg. E. 7, 27; 9, 34; Hor. C. 1, 1, 35; 2, 20, 3; 4, 6, 44; 4, 9, 28; Tac. Or. 9; Quint. 10, 1, 48; 12, 10, 24; Plin. 14, 4, 6, § 56; cf. Varr. L. L. 7, § 36 Müll.— Fem.:B.sola tuum vates Lesbia vincit opus,
i.e. Sappho, Ov. Tr. 3, 7, 20. — -
4 ex-audiō
ex-audiō īvī, ītus, īre, to hear clearly, distinguish, discern, hear: voces: sonitum remorum, Cs.: voces mulierum, L.: maximā voce, ut omnes exaudire possint, audible to all.—To hear, perceive, understand, attend to, regard: multa: Non exauditi sanguis vatis, O.: monitor non exauditus, unheeded, H.: exaudi, voltūsque attolle, give heed, O. —To listen to, heed, regard, grant: preces et vota: dirae exauditae ab omnibus dis, L. -
5 favīlla
favīlla ae, f [FAV-], cinders, hot ashes, glowing ashes, embers: favillae plena (psaltria), T.: candens, V.: cana, O.— The ashes of the dead: Vatis amici, H.: bibula, V.: virginea, O.—Fig., a glimmering spark, beginning: venturi mali, Pr.* * *glowing ashes, embers; spark; ashes -
6 pius
pius adj. with (late) sup. piissimus.—Of character, dutiful, pious, devout, conscientious, religious: ingenium Pamphili, T.: homo: di meliora piis, V.: poëta, Ct.: pio vatis ab ore, O.— Plur m. as subst, the departed, blessed: piorum sedes: arva piorum, O.—Of actions, just, holy, right, pious, religious: bellum, L.: homines inmolare pium esse duxerunt, a religious act: Quosque pium est adhibere deos, O.—As subst n.: contra iusque piumque, sacred obligation, O.—Of things, sacred, holy, consecrated: far, H.: pax, under religious sanction: arma, conscientiously taken up, L.—Of natural ties, faithful to kindred, devoted, filial, loving, dutiful: in parentes: Aeneas, the filial, V.: Inpietate pia est, i. e. sacrifices her son to her brother, O.: ‘piissimos’ quaeris, et, quod verbum omnino nullum in linguā Latinā est, etc.: piissima filia, Ta.: piissimi civium, Cu.—Sacred, prompted by natural affection, loving: seniorque parens, pia sarcina nati, O.: dolor, inspired by friendship: piosque pone metūs, i. e. of your husband, O.—Beloved, dear: testa, H.* * *pia -um, -, piissimus -a -um ADJconscientious; upright; faithful; patriotic/dutiful, respectful; rightous; goodd affectionate, tender, devoted, loyal (to family); pious, devout; holy, godly -
7 respōnsum
respōnsum ī, n [P. n. of respondeo], an answer, reply, response: exspectabat suis postulatis responsa, Cs.: haec ex illius ad nostra responsa responsis intellegentur: sine responso legatos dimisit, L.: tantis de rebus responsum dedisti: quo minus responsum equitibus redderetur: eadem ferunt responsa, Cs.: scire quae responsa referat a Pompeio, brings: petere, H.— A professional answer, opinion, advice, response, oracle: cum responsumque ab eo (Crasso) verum abstulisset: haruspicum responsa: In dubiis responsa petunt, V.: responsa vatis aguntur, O.: legatus a Delphis rediit, responsumque ex scripto recitavit, L.: Apollinis, T.* * *answer, response -
8 rubēscō
rubēscō buī, ere, inch. [rubeo], to grow red, turn red, redden: Aurora, V.: saxa sanguine vatis, O.: arva novā Neptunia caede, V.* * *rubescere, rubui, - Vturn red, redden, become red -
9 temerē
temerē adv. [2 TEM-], by chance, by accident, at random, without design, casually, fortuitously, rashly, heedlessly, thoughtlessly, inconsiderately, indiscreetly: evenire, T.: forte temere in adversos montīs agmen erigere, L.: nisi ista casu non numquam forte temere concurrerent: corpora huc et illuc casu et temere cursantia: non temere nec fortuito sati: inconsulte ac temere dicere: alquid de se credere, S.: sub Pinu iacentes sic temere, H.: saxa iacentia, L.—Esp., with a negative, not for nothing, not easily, hardly, scarcely: non temerest; timeo quid sit, it means something, T.: quidquid sit, haud temere esse rentur, that it is something of moment, L.: Haud temere est visum, V.: Hoc temere numquam amittam ego a me, T.: irasci amicis: adire, Cs.: patres quoque non temere pro ullo aeque adnisi sunt, L.: vatis avarus Non temere est animus, H.: nullus dies temere intercessit, quo non ad eum scriberet, N.* * *rashly, blindly -
10 vēna
vēna ae, f a blood-vessel, vein: venae et arteriae: pertundere, Iu.: ferire, V.—An artery: si cui venae sic moventur, is habet febrim: temptatae pollice venae, i. e. the pulses, O.—A watercourse: fecundae aquae, O.—A metallic vein, mine: auri venas invenire: argentum venae secundae, Iu.: venae peioris aevom, i. e. of baser metal, O.—Fig., strength: Deficient inopem venae te, ni, etc., H.: venis fugientibus aeger, O.— Plur, the veins, heart, inmost nature: periculum erit inclusum in venis rei p.—A vein, natural bent, genius, disposition: ingeni benigna, H.: publica (vatis), Iu.* * *blood-vessel, vein; artery; pulse; fissure, pore, cavity; vein of ore/talent -
11 auspicium
auspĭcĭum, ii, n. [auspex], divination by observing the flight of birds, augury from birds, auspices (cf. augurium).I.A.. Lit.:B.auspicia avium,
Plin. 7, 56, 57, § 203 (as if overlooking the origin of auspicium): praetor auspicat auspicium prosperum, Naev. ap. Non. p. 468, 28: Dant (Romulus et Remus) operam simul auspicio augurioque etc., Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 81 sq. Vahl.:pullarium in auspicium mittit,
Liv. 10, 40, 2:ab auspicio bono proficisci, of marriage,
Cat. 45, 19 Ellis (cf. auspex, II. A. 2.) et saep.; cf.the class. passages,
Cic. Div. 1, 47 sq.; 2, 34 sq.; Liv. 6, 41, 4 sq.—So auspicium habere, to have the right of taking auspices (which, in the performance of civil duties, was possessed by all magistrates, but, in time of war, only by the commander - in - chief):omnes magistratus auspicium judiciumque habento,
Cic. Leg. 3, 3, 10:quod nemo plebeius auspicia haberet,
Liv. 4, 6, 2.—Of the commander - in - chief:expugnatum oppidumst Imperio atque auspicio mei eri Amphitruonis,
Plaut. Am. 1, 1, 37:Ut gesserit rem publicam ductu, imperio, auspicio suo,
id. ib. 1, 1, 41;2, 2, 25: qui ductu auspicioque ejus res prospere gesserant,
Liv. 5, 46, 6; 8, 31, 1; 10, 7, 7; 41, 28, 1 al.;21, 40, 3: recepta signa ductu Germanici, auspiciis Tiberii,
Tac. A. 2, 41:Septentrionalis oceanus navigatus est auspiciis divi Augusti,
Plin. 2, 67, 67, § 167:alia ductu meo, alia imperio auspicioque perdomui,
Curt. 6, 3, 2:domuit partim ductu partim auspiciis suis Cantabriam, etc.,
Suet. Aug. 21 Ruhnk.—And so absol.:vates rege vatis habenas, Auspicio felix totus ut annus eat (sc. tuo),
Ov. F. 1, 26 Merk.—Hence for the chief command, guidance:tuis auspiciis totum confecta duella per orbem,
Hor. Ep. 2, 1, 254 Schmid:Illius auspiciis obsessae moenia pacem Victa petent Mutinae,
Ov. M. 15, 822.—And, in gen., right, power, inclination, will:Me si fata meis paterentur ducere vitam Auspiciis et sponte meā componere curas, etc.,
Verg. A. 4, 341:Communem hunc ergo populum paribusque regamus Auspiciis,
id. ib. 4, 103 (aequali potestate, Serv.).—Transf., in gen., a sign, omen, a divine premonition or token:II.Liquido exeo auspicio foras, Avi sinistrā,
Plaut. Ep. 2, 2, 2; so id. Ps. 2, 4, 72:optimum,
id. Stich. 3, 2, 6: dicere ausus est optimis auspiciis ea geri, Cic. Sen. 4, 11:quae contra rem publicam ferrentur, contra auspicia ferri,
id. ib.:melius,
Plaut. Men. 5, 9, 88:vanum,
Prop. 1, 3, 28:infaustum,
Verg. A. 11, 347:felix,
Just. 1, 10 al. —So, auspicium facere, of things which give signs, tokens, omens:augurium haec (mustela) facit,
Plaut. Stich. 3, 2, 10:cur aliis a laevā, aliis a dexterā datum est avibus, ut ratum auspicium facere possint?
Cic. Div. 2, 38, 80:circa summum culmen hominis auspicium fecisse,
Liv. 1, 34, 9.— Poet.: cui (diviti) si vitiosa libido Fecerit auspicium, gave him a token (viz. for changing), urged him to a new decision, Hor, Ep. 1, 1, 86.—Trop., = initium, a beginning (cf. auspicor, II., and auspex, II. B.):auspicia belli a parricidio incipientes,
Just. 26, 2, 2:auspicia regni a parricidio coepit,
id. 27, 1. -
12 coicio
cōnĭcĭo (also conjĭcio and cōicio; cf. Munro ad Lucr. 2, 1061; Laber. ap. Gell. 16, 7, 5), jēci, jectum, 3, v. a. (arch. temp. perf. conjexi, Plaut. Trin. 3, 2, 99) [jacio].I.To throw or bring together, to unite, = cogo, colligo.A.Lit. (very rare):B.cum semina rerum coaluerint quae, conjecta repente, etc.,
Lucr. 2, 1061; cf. id. 2, 1073 sq.:palliolum in collum,
Plaut. Ep. 2, 2, 10; id. Capt. 4, 1, 12 (cf. id. ib. 4, 2, 9:collecto pallio): sarcinas in medium,
Liv. 10, 36, 1 Weissenb. (MSS. in medio); ib. § 13; 31, 27, 7: tecta, quae conjectis celeriter stramentis erant inaedificata, Auct. B. G. 8, 5. —Trop.1.To throw together in speaking, to dispute, contend, discuss, manage judicially (ante-class.): verba inter sese, to bandy words, Afran. ap. Non. p. 267, 28;2.so without verba: noli, mea mater, me praesente cum patre, conicere,
id. ib. p. 267, 30;p. 268, 3: causam conicere hodie ad te volo (conicere, agere, Non.),
id. ib. p. 267, 32; cf. the law formula: ante meridiem causam coiciunto, Fragm. XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20; and Gell. 17, 2, 10.—Like the Gr. sumballein (v. Lidd. and Scott in h. v. III. 2.), to put together logically, connect, unite; hence (causa pro effectu), to draw a conclusion from collected particulars, to conclude, infer, conjecture (not in Quint., who very freq. employed the synon. colligo):b.aliquid ex aliquā re,
Lucr. 1, 751; 2, 121; Nep. Eum. 2, 2; id. Timoth. 4, 2:annos sexaginta natus es aut plus, ut conicio,
Ter. Heaut. 1, 1, 11:quid illud mali est? nequeo satis mirari, neque conicere,
id. Eun. 3, 4, 9:cito conjeci, Lanuvii te fuisse,
Cic. Att. 14, 21, 1:de futuris,
Nep. Them. 1, 4:quam multos esse oporteret, ex ipso navigio,
Cic. Verr. 2, 5, 28, § 71:conicito, possisne necne, etc.,
Plaut. Cas. 1, 1, 6:tu conicito cetera, Quid ego ex hac inopiā capiam,
Ter. Phorm. 1, 3, 15.—In partic., t. t. of the lang. of augury, to prophesy, foretell, divine from omens, signs ( a dream, oracle, etc.); to interpret an omen, a dream, an oracle, etc.:II.somnium huic,
Plaut. Curc. 2, 2, 3:qui de matre suaviandā ex oraculo Apollinis tam acute arguteque conjecerit,
Cic. Brut. 14, 53:male conjecta maleque interpretata falsa sunt, etc.,
id. Div. 1, 52, 119; cf. id. ib. 2, 31, 66:num igitur quae tempestas impendeat vatis melius coniciet quam gubernator? etc.,
id. ib. 2, 5, 12:bene qui coniciet, vatem hunc perhibebo optumum (transl. of a Greek verse),
id. ib. 2, 5, 12; cf. conjectura, II., conjector, and conjectrix.—To throw, cast, urge, drive, hurl, put, place, etc., a person or thing with force, quickly, etc., to or towards; and conicere se, to betake, cast, or throw one's self hastily or in flight somewhere (very freq. and class. in prose and poetry).A.Lit.(α).With in:(β).tela in nostros,
Caes. B. G. 1, 26; 1, 46; Nep. Dat. 9, 5:pila in hostes,
Caes. B. G. 1, 52: aliquem in carcerem, Cic. Verr. 2, 5, 7, § 17; id. Tusc. 1, 40, 96; Suet. Caes. 17:in vincula,
Caes. B. G. 4, 27; Sall. C. 42, 3; Nep. Milt. 7 fin.; id. Paus. 3, 5; id. Pelop. 5, 1; Liv. 29, 9, 8, and id. 19, 2, 4 et saep.:in catenas,
Caes. B. G. 1, 47 fin.; Liv. 29, 21, 2:in compedes,
Suet. Vit. 12:in custodiam,
Nep. Phoc. 3, 4; Gai Inst. 1, 13; Suet. Aug. 27 al.: incolas vivos constrictosque in flammam, Auct. B. Afr. 87; cf.:te in ignem,
Plaut. Rud. 3, 4, 64:in eculeum,
Cic. Tusc. 5, 5, 13:hostem in fugam,
Caes. B. G. 4, 12:exercitum in angustias,
Curt. 5, 3, 21:navem in portum (vis tempestatis),
Cic. Inv. 2, 32, 98:serpentes vivas in vasa fictilia,
Nep. Hann. 10, 4:cultros in guttura velleris atri,
to thrust into, Ov. M. 7, 245; cf.:ferrum in guttura,
id. ib. 3, 90:se in signa manipulosque,
Caes. B. G. 6, 40:se in paludem,
Liv. 1, 12, 10:se in sacrarium,
Nep. Them. 8, 4:se in ultimam provinciam Tarsum usque,
Cic. Att. 5, 16, 4:se in fugam,
id. Cael. 26, 63; so,se in pedes,
to take to one's heels, Ter. Phorm. 1, 4, 13 (cf.: se conferre in pedes, Enn. ap. Non. p. 518, 20, and Plaut. Bacch. 3, 1, 7; and:quin, pedes, vos in curriculum conicitis?
id. Merc. 5, 2, 91):se intro,
Lucil. 28, 47; Ter. Heaut. 2, 3, 36.—With dat. (rare):(γ).alii spolia... Coniciunt igni,
Verg. A. 11, 194:huic dea unum anguem Conicit,
id. ib. 7, 347:facem juveni conjecit,
id. ib. 7, 456:conjectaque vincula collo accipit,
thrown about the neck, Ov. Tr. 4, 1, 83.—With ad:(δ).animus domicilia mutet ad alias animalium formas conjectus,
removed, transposed, Sen. Ep. 88, 29.—With acc. alone (mostly poet.):(ε).magnus decursus aquaï Fragmina coniciens silvarum arbustaque tota,
bearing down, prostrating, Lucr. 1, 284:jaculum,
Verg. A. 9, 698:tela,
Ov. M. 5, 42:cultros,
id. ib. 15, 735:thyrsos,
id. ib. 11, 28:venabula manibus,
id. ib. 12, 454:domus inflammata conjectis ignibus,
Cic. Att. 4, 3, 2:telum inbelle sine ictu,
Verg. A. 2, 544.—With inter:B.jaculum inter ilia,
Ov. M. 8, 412.—Trop., to bring, direct, turn, throw, urge, drive, force something eagerly, quickly to or towards, etc.(α).With in:(β).aliquem in morbum ex aegritudine,
Plaut. Poen. prol. 69:aliquem in laetitiam,
Ter. Heaut. 2, 3, 51:(hostes) in terrorem ac tumultum,
Liv. 34, 28, 3:in metum,
id. 39, 25, 11:in periculum,
Suet. Oth. 10:rem publicam in perturbationes,
Cic. Fam. 12, 1, 1:aliquem in nuptias,
Ter. And. 3, 4, 23; cf. id. ib. 3, 5, 14;4, 1, 43: (Catilinam) ex occultis insidiis in apertum latrocinium,
Cic. Cat. 2, 1, 1:aliquem in tricas,
Plaut. Pers. 5, 2, 18; Liv. 36, 12, 4:se in saginam ad regem aliquem,
Plaut. Trin. 3, 2, 99: se mirificam in latebram, to fly to (in disputing), Cic. Div. 2, 20, 46:se in noctem,
to commit one's self to the night, travel by night, id. Mil. 19, 49: se mente ac voluntate in versum, to devote or apply one's self with zeal to the art of poetry, id. de Or. 3, 50, 194:oculos in aliquem,
id. Clu. 19, 54; id. Lael. 2, 9; Tac. H. 1, 17:orationem tam improbe in clarissimos viros,
Cic. Sest. 18, 40:tantam pecuniam in propylaea,
to throw away, squander, id. Off. 2, 17, 60; cf.:cum sestertium milies in culinam conjecisset (Apicius),
Sen. Cons. Helv. 10, 9:culpam in unum vigilem,
Liv. 5, 47, 10:crimina in tuam nimiam diligentiam,
Cic. Mur. 35, 73:maledicta in ejus vitam,
id. Planc. 12, 31: causas tenues simultatum in gregem locupletium, i. e. to cause, occasion, Auct. B. Alex. 49:crimen in quae tempora,
Liv. 3, 24, 5:omen in illam provinciam,
Cic. Verr. 2, 2, 6, § 18.—Absol.:* (γ).oculos,
Cic. de Or. 2, 55, 225:petitiones ita conjectae (the fig. taken from aiming at a thing with weapons),
id. Cat. 1, 6, 15: in disputando conjecit illam vocem Cn. Pompeius, omnes oportere senatui dicto audientes esse, threw out or let fall, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 4.—With sub:2.id vos sub legis superbissimae vincula conicitis,
Liv. 4, 4, 10.—Of a verbal bringing forward, etc., to urge, press, treat, adduce: rem ubi paciscuntur, in comitio aut in foro causam coiciunto, XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20: causam coicere ad te volo, Afran. ap. Non. p. 267, 32 (Com. Rel. v. 216 Rib.):3.verba inter se acrius,
id. ib. p. 267, 27 (Com. Rel. v. 309 ib.): is cum filio Cojecerat nescio quid de ratiunculā, id. ap. Suet. Vit. Ner. 11 (Com. Rel. v. 191 ib.).—To throw, place, put into, include in, etc.: eum fasciculum, quo illam (epistulam) conjeceram, Cic. Att. 2, 13, 1:ex illo libello, qui in epistulam conjectus est,
id. ib. 9, 13, 7:conjeci id (prooemium) in eum librum, quem tibi misi,
id. ib. 16, 6, 4:pluraque praeterea in eandem epistulam conjeci,
id. ib. 7, 16, 1; cf.:quod multos dies epistulam in manibus habui... ideo multa conjecta sunt aliud alio tempore,
id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23:legem in decimam tabulam,
id. Leg. 2, 25, 64; id. Caecin. 22, 63. -
13 conicio
cōnĭcĭo (also conjĭcio and cōicio; cf. Munro ad Lucr. 2, 1061; Laber. ap. Gell. 16, 7, 5), jēci, jectum, 3, v. a. (arch. temp. perf. conjexi, Plaut. Trin. 3, 2, 99) [jacio].I.To throw or bring together, to unite, = cogo, colligo.A.Lit. (very rare):B.cum semina rerum coaluerint quae, conjecta repente, etc.,
Lucr. 2, 1061; cf. id. 2, 1073 sq.:palliolum in collum,
Plaut. Ep. 2, 2, 10; id. Capt. 4, 1, 12 (cf. id. ib. 4, 2, 9:collecto pallio): sarcinas in medium,
Liv. 10, 36, 1 Weissenb. (MSS. in medio); ib. § 13; 31, 27, 7: tecta, quae conjectis celeriter stramentis erant inaedificata, Auct. B. G. 8, 5. —Trop.1.To throw together in speaking, to dispute, contend, discuss, manage judicially (ante-class.): verba inter sese, to bandy words, Afran. ap. Non. p. 267, 28;2.so without verba: noli, mea mater, me praesente cum patre, conicere,
id. ib. p. 267, 30;p. 268, 3: causam conicere hodie ad te volo (conicere, agere, Non.),
id. ib. p. 267, 32; cf. the law formula: ante meridiem causam coiciunto, Fragm. XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20; and Gell. 17, 2, 10.—Like the Gr. sumballein (v. Lidd. and Scott in h. v. III. 2.), to put together logically, connect, unite; hence (causa pro effectu), to draw a conclusion from collected particulars, to conclude, infer, conjecture (not in Quint., who very freq. employed the synon. colligo):b.aliquid ex aliquā re,
Lucr. 1, 751; 2, 121; Nep. Eum. 2, 2; id. Timoth. 4, 2:annos sexaginta natus es aut plus, ut conicio,
Ter. Heaut. 1, 1, 11:quid illud mali est? nequeo satis mirari, neque conicere,
id. Eun. 3, 4, 9:cito conjeci, Lanuvii te fuisse,
Cic. Att. 14, 21, 1:de futuris,
Nep. Them. 1, 4:quam multos esse oporteret, ex ipso navigio,
Cic. Verr. 2, 5, 28, § 71:conicito, possisne necne, etc.,
Plaut. Cas. 1, 1, 6:tu conicito cetera, Quid ego ex hac inopiā capiam,
Ter. Phorm. 1, 3, 15.—In partic., t. t. of the lang. of augury, to prophesy, foretell, divine from omens, signs ( a dream, oracle, etc.); to interpret an omen, a dream, an oracle, etc.:II.somnium huic,
Plaut. Curc. 2, 2, 3:qui de matre suaviandā ex oraculo Apollinis tam acute arguteque conjecerit,
Cic. Brut. 14, 53:male conjecta maleque interpretata falsa sunt, etc.,
id. Div. 1, 52, 119; cf. id. ib. 2, 31, 66:num igitur quae tempestas impendeat vatis melius coniciet quam gubernator? etc.,
id. ib. 2, 5, 12:bene qui coniciet, vatem hunc perhibebo optumum (transl. of a Greek verse),
id. ib. 2, 5, 12; cf. conjectura, II., conjector, and conjectrix.—To throw, cast, urge, drive, hurl, put, place, etc., a person or thing with force, quickly, etc., to or towards; and conicere se, to betake, cast, or throw one's self hastily or in flight somewhere (very freq. and class. in prose and poetry).A.Lit.(α).With in:(β).tela in nostros,
Caes. B. G. 1, 26; 1, 46; Nep. Dat. 9, 5:pila in hostes,
Caes. B. G. 1, 52: aliquem in carcerem, Cic. Verr. 2, 5, 7, § 17; id. Tusc. 1, 40, 96; Suet. Caes. 17:in vincula,
Caes. B. G. 4, 27; Sall. C. 42, 3; Nep. Milt. 7 fin.; id. Paus. 3, 5; id. Pelop. 5, 1; Liv. 29, 9, 8, and id. 19, 2, 4 et saep.:in catenas,
Caes. B. G. 1, 47 fin.; Liv. 29, 21, 2:in compedes,
Suet. Vit. 12:in custodiam,
Nep. Phoc. 3, 4; Gai Inst. 1, 13; Suet. Aug. 27 al.: incolas vivos constrictosque in flammam, Auct. B. Afr. 87; cf.:te in ignem,
Plaut. Rud. 3, 4, 64:in eculeum,
Cic. Tusc. 5, 5, 13:hostem in fugam,
Caes. B. G. 4, 12:exercitum in angustias,
Curt. 5, 3, 21:navem in portum (vis tempestatis),
Cic. Inv. 2, 32, 98:serpentes vivas in vasa fictilia,
Nep. Hann. 10, 4:cultros in guttura velleris atri,
to thrust into, Ov. M. 7, 245; cf.:ferrum in guttura,
id. ib. 3, 90:se in signa manipulosque,
Caes. B. G. 6, 40:se in paludem,
Liv. 1, 12, 10:se in sacrarium,
Nep. Them. 8, 4:se in ultimam provinciam Tarsum usque,
Cic. Att. 5, 16, 4:se in fugam,
id. Cael. 26, 63; so,se in pedes,
to take to one's heels, Ter. Phorm. 1, 4, 13 (cf.: se conferre in pedes, Enn. ap. Non. p. 518, 20, and Plaut. Bacch. 3, 1, 7; and:quin, pedes, vos in curriculum conicitis?
id. Merc. 5, 2, 91):se intro,
Lucil. 28, 47; Ter. Heaut. 2, 3, 36.—With dat. (rare):(γ).alii spolia... Coniciunt igni,
Verg. A. 11, 194:huic dea unum anguem Conicit,
id. ib. 7, 347:facem juveni conjecit,
id. ib. 7, 456:conjectaque vincula collo accipit,
thrown about the neck, Ov. Tr. 4, 1, 83.—With ad:(δ).animus domicilia mutet ad alias animalium formas conjectus,
removed, transposed, Sen. Ep. 88, 29.—With acc. alone (mostly poet.):(ε).magnus decursus aquaï Fragmina coniciens silvarum arbustaque tota,
bearing down, prostrating, Lucr. 1, 284:jaculum,
Verg. A. 9, 698:tela,
Ov. M. 5, 42:cultros,
id. ib. 15, 735:thyrsos,
id. ib. 11, 28:venabula manibus,
id. ib. 12, 454:domus inflammata conjectis ignibus,
Cic. Att. 4, 3, 2:telum inbelle sine ictu,
Verg. A. 2, 544.—With inter:B.jaculum inter ilia,
Ov. M. 8, 412.—Trop., to bring, direct, turn, throw, urge, drive, force something eagerly, quickly to or towards, etc.(α).With in:(β).aliquem in morbum ex aegritudine,
Plaut. Poen. prol. 69:aliquem in laetitiam,
Ter. Heaut. 2, 3, 51:(hostes) in terrorem ac tumultum,
Liv. 34, 28, 3:in metum,
id. 39, 25, 11:in periculum,
Suet. Oth. 10:rem publicam in perturbationes,
Cic. Fam. 12, 1, 1:aliquem in nuptias,
Ter. And. 3, 4, 23; cf. id. ib. 3, 5, 14;4, 1, 43: (Catilinam) ex occultis insidiis in apertum latrocinium,
Cic. Cat. 2, 1, 1:aliquem in tricas,
Plaut. Pers. 5, 2, 18; Liv. 36, 12, 4:se in saginam ad regem aliquem,
Plaut. Trin. 3, 2, 99: se mirificam in latebram, to fly to (in disputing), Cic. Div. 2, 20, 46:se in noctem,
to commit one's self to the night, travel by night, id. Mil. 19, 49: se mente ac voluntate in versum, to devote or apply one's self with zeal to the art of poetry, id. de Or. 3, 50, 194:oculos in aliquem,
id. Clu. 19, 54; id. Lael. 2, 9; Tac. H. 1, 17:orationem tam improbe in clarissimos viros,
Cic. Sest. 18, 40:tantam pecuniam in propylaea,
to throw away, squander, id. Off. 2, 17, 60; cf.:cum sestertium milies in culinam conjecisset (Apicius),
Sen. Cons. Helv. 10, 9:culpam in unum vigilem,
Liv. 5, 47, 10:crimina in tuam nimiam diligentiam,
Cic. Mur. 35, 73:maledicta in ejus vitam,
id. Planc. 12, 31: causas tenues simultatum in gregem locupletium, i. e. to cause, occasion, Auct. B. Alex. 49:crimen in quae tempora,
Liv. 3, 24, 5:omen in illam provinciam,
Cic. Verr. 2, 2, 6, § 18.—Absol.:* (γ).oculos,
Cic. de Or. 2, 55, 225:petitiones ita conjectae (the fig. taken from aiming at a thing with weapons),
id. Cat. 1, 6, 15: in disputando conjecit illam vocem Cn. Pompeius, omnes oportere senatui dicto audientes esse, threw out or let fall, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 4.—With sub:2.id vos sub legis superbissimae vincula conicitis,
Liv. 4, 4, 10.—Of a verbal bringing forward, etc., to urge, press, treat, adduce: rem ubi paciscuntur, in comitio aut in foro causam coiciunto, XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20: causam coicere ad te volo, Afran. ap. Non. p. 267, 32 (Com. Rel. v. 216 Rib.):3.verba inter se acrius,
id. ib. p. 267, 27 (Com. Rel. v. 309 ib.): is cum filio Cojecerat nescio quid de ratiunculā, id. ap. Suet. Vit. Ner. 11 (Com. Rel. v. 191 ib.).—To throw, place, put into, include in, etc.: eum fasciculum, quo illam (epistulam) conjeceram, Cic. Att. 2, 13, 1:ex illo libello, qui in epistulam conjectus est,
id. ib. 9, 13, 7:conjeci id (prooemium) in eum librum, quem tibi misi,
id. ib. 16, 6, 4:pluraque praeterea in eandem epistulam conjeci,
id. ib. 7, 16, 1; cf.:quod multos dies epistulam in manibus habui... ideo multa conjecta sunt aliud alio tempore,
id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23:legem in decimam tabulam,
id. Leg. 2, 25, 64; id. Caecin. 22, 63. -
14 doceo
dŏcĕo, cŭi, ctum, 2, v. a. [root da; Zend. dā, to know; strengthened, dak-; Gr. didaskô; Lat. disco], to teach, instruct, inform, show, tell, etc. (for syn. cf.: edoceo, perdoceo, erudio, praecipio, instituo).I.In gen., with double acc. of person and thing:II.pejor magister te istaec docuit... illa, quae te docui,
Plaut. Bacch. 1, 2, 55:hunc hominem cursuram,
id. Trin. 4, 3, 9:aliquem artem,
Cic. de Or. 2, 54:aliquem litteras,
id. Pis. 30:aliquem ejusmodi rem,
id. Quint. 25, 79:pueros elementa,
Hor. Ep. 1, 20, 17 et saep.— Pass., with acc. rei:is reliqua frustra docetur,
Quint. 4, 2, 90; 1, 5, 11; 3, 8, 70; 6, 2, 3; Hor. C. 3, 6, 21; id. S. 1, 6, 76 et saep.; cf.: doctus dogmam, Laber. ap. Prisc. p. 679 fin. P.; and:doctus militiam,
Sall. H. Fragm. 1, 40, p. 224 ed. Gerl.—With inf.:docemur auctoritate domitas habere libidines,
Cic. de Or. 1, 43, 194; 1, 57, 244; id. Fin. 2, 5, 15:docemur disputare, non vivere (= discimus),
Sen. Ep. 95, 13:equi variare gyros docentur,
Tac. G. 6; Sall. J. 85, 33; Nep. Epam. 2, 1; Liv. 21, 3, 6.—With acc. pers. and inf.:ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus, etc.,
Cic. Agr. 3, 2; so id. Phil. 2, 4, 8; Hor. S. 1, 1, 91; id. Ep. 1, 14, 30 al.; cf. ellipt. with abl. of instrument:Socratem fidibus (sc. canere),
Cic. Fam. 9, 22, 3:aliquem docendum curare equo, armisque,
Liv. 29, 1, 8; Zumpt, § 391 fin. —With acc. pers. and de, to instruct or inform one of:de ejus injuriis judices docere,
Cic. Verr. 2, 4, 51:aliquem de aliqua re,
id. Rosc. Am. 9, 26; 44, 127; id. de Or. 2, 24, 102; Sall. J. 13, 3 al. —With acc. pers. and rel. clause:doceant eum, qui vir Sex. Roscius fuerit,
Cic. Rosc. Am. 9, 25; id. Att. 8, 2, 2; id. Fam. 3, 6, 5; 5, 3; Quint. 6, 1, 20 al.—With acc. pers.:studiosos discendi erudiunt atque docent,
Cic. Off. 1, 44, 156; id. Div. 2, 2; id. de Sen. 9, 29; Quint. 2, 5, 13; Hor. S. 2, 2, 50; id. Ep. 1, 13, 1 et saep.—With acc. rei:coepit studiose omnia Docere, educare, ita uti si esset filia,
Ter. Eun. 1, 2, 37; so,aliquid,
Caes. B. G. 5, 42 fin.; Quint. 7, 10, 10; 9, 4, 137; Hor. A. P. 306 et saep.; cf.also: quod de lacu Albano docuisset,
Liv. 5, 15; so with two acc., Caes. B. G. 7, 10, 3; Cic. Clu. 70, 198.—With acc. and inf.:docui per litteras, id nec opus esse nec fieri posse,
Cic. Att. 16, 8; Caes. B. G. 5, 1, 7; 5, 28, 4; Quint. 1, 5, 43; Hor. S. 2, 3, 63 et saep.— Absol.:cum doceo et explano,
Cic. de Or. 2, 19, 82; id. Or. 42, 143; Quint. 3, 4, 15; 3, 5, 2 et saep.; cf.also: Tyrannio docet apud me,
Cic. Q. Fr. 2, 4 fin.In partic.: fabulam, like the Gr. didaskein, qs. to teach a play to the actors, to rehearse; hence, to produce, exhibit on the stage:2.minor fuit aliquanto is, qui primus fabulam dedit, quam ii, qui multas docuerant (Plautus et Naevius),
Cic. Brut. 18, 73; id. Tusc. 4, 29, 63; Hor. A. P. 288; Gell. 17, 21, 42.—Hence, doctus, a, um, P. a., learned, skilled, versed, experienced in any thing (cf.: litteratus, eruditus, peritus, gnarus, scitus).— Absol.:doctus vir et Graecis litteris eruditus,
Cic. Brut. 30, 114; cf. id. de Or. 1, 22, 102; 2, 74, 299:adolescentes humanissimi et doctissimi,
id. Cael. 10, 24.—With ex:fuit enim doctus ex disciplina Stoicorum,
Cic. Brut. 25.—With abl.:docti et Graecis litteris et Latinis,
Cic. Brut. 46; 45 fin.; Sall. C. 25, 2; Mart. 10, 76. —With adv.:nec minus Graece quam Latine doctus,
Suet. Gram. 7.—With gen.:fandi doctissima Cymodocea,
Verg. A. 10, 225:legum atque morum populi Romani jurisque civilis,
Gell. 13, 12, 1:sagittarum,
Aur. Vict. Epit. 11:artis lanificae,
Claud. in Eutr. 2, 381.—With acc.:(Maecenas) docte sermones utriusque linguae,
Hor. C. 3, 8, 5:dulces modos (with citharae sciens),
id. ib. 3, 9, 10:omnia,
Stat. Th. 2, 692:litteras,
Gell. 19, 9, 7.—With inf.:doctus sagittas tendere Sericas,
Hor. C. 1, 29, 9; 3, 6, 38; 4, 13, 7; id. Carm. Sec. 75 et saep.—With ad or in:ad delinquendum doctior,
Ov. Tr. 2, 256:in parum fausto carmine docta fui,
id. H. 21, 182:Sapphica puella Musa doctior,
more skilled in song, Cat. 35, 17:docta puella,
Prop. 1, 7, 11; 2, 11, 6 (3, 2, 6 M.);2, 13, 11 (3, 4, 11 M.).—Esp. as epithet of Catullus by other poets,
Tib. 3, 6, 41; Ov. Am. 3, 9, 62:Verona docti syllabas amat vatis,
Mart. 1, 61, 1; Ov. A. A. 2, 181.—As subst.: doctus, the man of skill.—Prov.:doctus in se semper divitias habet,
Phaedr. 4, 21, 1; but class. only in plur.: doctī, ōrum, m., the learned:doctorum est ista consuetudo,
Cic. Lael. 5, 17 et saep.—Of things as subjects:B.frontes,
Hor. C. 1, 1, 29:tibia,
Prop. 2, 30, 16 (3, 28, 16 M.):carmina,
Tib. 2, 3, 20; cf.vox,
Ov. P. 2, 5, 52:voces Pythagoreorum,
Cic. Tusc. 4, 1, 2:sermo,
Plin. Ep. 7, 25, 3:prece,
Hor. Ep. 2, 1, 135:manus artificis,
Tib. 1, 8, 12; cf. id. 2, 1, 70; Ov. F. 3, 832; 6, 792:falx,
Prop. 2, 19, 12 (3, 12, 12 M.) et saep.—In Plaut. and Ter., knowing, cunning, shrewd, subtle:1. 2.malum, callidum, doctum,
Plaut. Ps. 2, 4, 35; id. Bacch. 4, 4, 43; id. Most. 1, 3, 122; 5, 1, 24 et saep.; Ter. Hec. 2, 1, 6; id. Eun. 4, 7, 21; cf.also, dolus,
Plaut. Mil. 2, 1, 69; id. Ps. 1, 5, 70 al.— docte, adv. -
15 docti
dŏcĕo, cŭi, ctum, 2, v. a. [root da; Zend. dā, to know; strengthened, dak-; Gr. didaskô; Lat. disco], to teach, instruct, inform, show, tell, etc. (for syn. cf.: edoceo, perdoceo, erudio, praecipio, instituo).I.In gen., with double acc. of person and thing:II.pejor magister te istaec docuit... illa, quae te docui,
Plaut. Bacch. 1, 2, 55:hunc hominem cursuram,
id. Trin. 4, 3, 9:aliquem artem,
Cic. de Or. 2, 54:aliquem litteras,
id. Pis. 30:aliquem ejusmodi rem,
id. Quint. 25, 79:pueros elementa,
Hor. Ep. 1, 20, 17 et saep.— Pass., with acc. rei:is reliqua frustra docetur,
Quint. 4, 2, 90; 1, 5, 11; 3, 8, 70; 6, 2, 3; Hor. C. 3, 6, 21; id. S. 1, 6, 76 et saep.; cf.: doctus dogmam, Laber. ap. Prisc. p. 679 fin. P.; and:doctus militiam,
Sall. H. Fragm. 1, 40, p. 224 ed. Gerl.—With inf.:docemur auctoritate domitas habere libidines,
Cic. de Or. 1, 43, 194; 1, 57, 244; id. Fin. 2, 5, 15:docemur disputare, non vivere (= discimus),
Sen. Ep. 95, 13:equi variare gyros docentur,
Tac. G. 6; Sall. J. 85, 33; Nep. Epam. 2, 1; Liv. 21, 3, 6.—With acc. pers. and inf.:ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus, etc.,
Cic. Agr. 3, 2; so id. Phil. 2, 4, 8; Hor. S. 1, 1, 91; id. Ep. 1, 14, 30 al.; cf. ellipt. with abl. of instrument:Socratem fidibus (sc. canere),
Cic. Fam. 9, 22, 3:aliquem docendum curare equo, armisque,
Liv. 29, 1, 8; Zumpt, § 391 fin. —With acc. pers. and de, to instruct or inform one of:de ejus injuriis judices docere,
Cic. Verr. 2, 4, 51:aliquem de aliqua re,
id. Rosc. Am. 9, 26; 44, 127; id. de Or. 2, 24, 102; Sall. J. 13, 3 al. —With acc. pers. and rel. clause:doceant eum, qui vir Sex. Roscius fuerit,
Cic. Rosc. Am. 9, 25; id. Att. 8, 2, 2; id. Fam. 3, 6, 5; 5, 3; Quint. 6, 1, 20 al.—With acc. pers.:studiosos discendi erudiunt atque docent,
Cic. Off. 1, 44, 156; id. Div. 2, 2; id. de Sen. 9, 29; Quint. 2, 5, 13; Hor. S. 2, 2, 50; id. Ep. 1, 13, 1 et saep.—With acc. rei:coepit studiose omnia Docere, educare, ita uti si esset filia,
Ter. Eun. 1, 2, 37; so,aliquid,
Caes. B. G. 5, 42 fin.; Quint. 7, 10, 10; 9, 4, 137; Hor. A. P. 306 et saep.; cf.also: quod de lacu Albano docuisset,
Liv. 5, 15; so with two acc., Caes. B. G. 7, 10, 3; Cic. Clu. 70, 198.—With acc. and inf.:docui per litteras, id nec opus esse nec fieri posse,
Cic. Att. 16, 8; Caes. B. G. 5, 1, 7; 5, 28, 4; Quint. 1, 5, 43; Hor. S. 2, 3, 63 et saep.— Absol.:cum doceo et explano,
Cic. de Or. 2, 19, 82; id. Or. 42, 143; Quint. 3, 4, 15; 3, 5, 2 et saep.; cf.also: Tyrannio docet apud me,
Cic. Q. Fr. 2, 4 fin.In partic.: fabulam, like the Gr. didaskein, qs. to teach a play to the actors, to rehearse; hence, to produce, exhibit on the stage:2.minor fuit aliquanto is, qui primus fabulam dedit, quam ii, qui multas docuerant (Plautus et Naevius),
Cic. Brut. 18, 73; id. Tusc. 4, 29, 63; Hor. A. P. 288; Gell. 17, 21, 42.—Hence, doctus, a, um, P. a., learned, skilled, versed, experienced in any thing (cf.: litteratus, eruditus, peritus, gnarus, scitus).— Absol.:doctus vir et Graecis litteris eruditus,
Cic. Brut. 30, 114; cf. id. de Or. 1, 22, 102; 2, 74, 299:adolescentes humanissimi et doctissimi,
id. Cael. 10, 24.—With ex:fuit enim doctus ex disciplina Stoicorum,
Cic. Brut. 25.—With abl.:docti et Graecis litteris et Latinis,
Cic. Brut. 46; 45 fin.; Sall. C. 25, 2; Mart. 10, 76. —With adv.:nec minus Graece quam Latine doctus,
Suet. Gram. 7.—With gen.:fandi doctissima Cymodocea,
Verg. A. 10, 225:legum atque morum populi Romani jurisque civilis,
Gell. 13, 12, 1:sagittarum,
Aur. Vict. Epit. 11:artis lanificae,
Claud. in Eutr. 2, 381.—With acc.:(Maecenas) docte sermones utriusque linguae,
Hor. C. 3, 8, 5:dulces modos (with citharae sciens),
id. ib. 3, 9, 10:omnia,
Stat. Th. 2, 692:litteras,
Gell. 19, 9, 7.—With inf.:doctus sagittas tendere Sericas,
Hor. C. 1, 29, 9; 3, 6, 38; 4, 13, 7; id. Carm. Sec. 75 et saep.—With ad or in:ad delinquendum doctior,
Ov. Tr. 2, 256:in parum fausto carmine docta fui,
id. H. 21, 182:Sapphica puella Musa doctior,
more skilled in song, Cat. 35, 17:docta puella,
Prop. 1, 7, 11; 2, 11, 6 (3, 2, 6 M.);2, 13, 11 (3, 4, 11 M.).—Esp. as epithet of Catullus by other poets,
Tib. 3, 6, 41; Ov. Am. 3, 9, 62:Verona docti syllabas amat vatis,
Mart. 1, 61, 1; Ov. A. A. 2, 181.—As subst.: doctus, the man of skill.—Prov.:doctus in se semper divitias habet,
Phaedr. 4, 21, 1; but class. only in plur.: doctī, ōrum, m., the learned:doctorum est ista consuetudo,
Cic. Lael. 5, 17 et saep.—Of things as subjects:B.frontes,
Hor. C. 1, 1, 29:tibia,
Prop. 2, 30, 16 (3, 28, 16 M.):carmina,
Tib. 2, 3, 20; cf.vox,
Ov. P. 2, 5, 52:voces Pythagoreorum,
Cic. Tusc. 4, 1, 2:sermo,
Plin. Ep. 7, 25, 3:prece,
Hor. Ep. 2, 1, 135:manus artificis,
Tib. 1, 8, 12; cf. id. 2, 1, 70; Ov. F. 3, 832; 6, 792:falx,
Prop. 2, 19, 12 (3, 12, 12 M.) et saep.—In Plaut. and Ter., knowing, cunning, shrewd, subtle:1. 2.malum, callidum, doctum,
Plaut. Ps. 2, 4, 35; id. Bacch. 4, 4, 43; id. Most. 1, 3, 122; 5, 1, 24 et saep.; Ter. Hec. 2, 1, 6; id. Eun. 4, 7, 21; cf.also, dolus,
Plaut. Mil. 2, 1, 69; id. Ps. 1, 5, 70 al.— docte, adv. -
16 exaudio
ex-audĭo, īvi or ii, ītum, 4, v. a.I.To hear or perceive clearly (class.):II.Nec satis exaudiebam, nec sermonis fallebar tamen, Quae loquerentur,
Plaut. Epid. 2, 2, 55; cf. id. Merc. 4, 3, 8; id. Men. 3, 2, 13; id. Trin. 3, 3, 25:cum aliquantulum progressus esset, subito exaudivit hinnitum,
Cic. Div. 1, 33 fin.; cf. id. Att. 13, 48; Caes. B. G. 6, 39, 1; 7, 61, 3; id. B. C. 1, 66, 1; 3, 105, 3; Liv. 1, 29; 2, 27; 5, 52;8, 33 et saep.: maxima voce, ut omnes exaudire possint, dico semperque dicam,
Cic. Sull. 1, 33; cf. id. ib. 12, 34; id. Leg. 3; Caes. B. G. 5, 30, 1; id. B. C. 3, 94, 6; Liv. 1, 27.—With acc. and inf., Caes. B. C. 3, 87, 4.—Less freq. in the signif. of audio.A.To hear, perceive by hearing:B.quam multa, quae nos fugiunt in cantu, exaudiunt in eo genere exercitati,
Cic. Ac. 2, 7, 20:exaudi, vultusque attolle jacentes,
Ov. M. 4, 144:tum denique saxa non exauditi rubuerunt sanguine vatis,
id. ib. 11, 19:Haec vix proximis exaudientibus dixerat,
Curt. 7, 7: fingere cinctutis non exaudita Cethegis, Hor. A. P. 50.— Poet.:licet has exaudiat herbas (i. e. hos cantus),
Luc. 6, 715.—To hearken, listen to; to regard, grant:C.tantum miserere precesque Supplicis exaudi,
Ov. M. 13, 856; so,preces,
Luc. 6, 706; Plin. 28, 2, 3, § 13:dirae exauditae ab omnibus diis,
Liv. 40, 5, 1:vota precesque,
Verg. A. 11, 157; Stat. Th. 11, 616:vota populi,
Sen. Contr. 1, 3, 10:quae optamus,
Plin. Pan. 94, 2.— Absol., Ov. Am. 2, 9, 51; Lact. 7, 16, 12; 7, 17, 11; Vulg. Psa. 142, 1 et saep.—To give heed to, to obey:D.ridebit monitor non exauditus,
Hor. Ep. 1, 20, 14:exaudi,
Ov. M. 9, 122.— -
17 favilla
făvilla, ae, f. [Sanscr. root bhā-, to shine; Gr. pha-, phôs, etc., cf. Lat. fax], hot cinders or ashes, glowing ashes, embers (cf. cinis).I.Lit. ( poet. and in post-Aug. prose): ibi favillae plena coquendo sit faxo (psaltria). Ter. Ad. 5, 3, 60:2.scintillas agere ac late differre favillam,
Lucr. 2, 675; cf. Ov. M. 7, 80; and:cum contectus ignis ex se favillam discutit scintillamque emittit,
Plin. 18, 35, 84, § 358:candens,
Verg. A. 3, 573:cana,
Ov. M. 8, 525:e carbone restincto favilla digito sublata,
Plin. 26, 11, 72, § 118:cinis e favilla et carbonibus ad calefaciendum triclinium illatus,
Suet. Tib. 74:nihil invenit praeter tepidam in ara favillam,
id. Galb. 18: vi pulveris ae favillae oppressus est. (Plinius), Suet. Fragm. Hist., ed. Roth, p. 301.—In partic., the ashes of the dead still glowing:B.corporis favillam ab reliquo separant cinere,
Plin. 19, 11, 4, § 19:ibi tu calentem Debita sparges lacrima favillam Vatis amici,
Hor. C. 2, 6, 23; Tib. 3, 2, 10; Prop. 1, 19, 19; Verg. A. 6, 227; Ov. F. 3, 561.—Transf.:* II.salis,
powder of salt, Plin. 31, 7, 42, § 90.—Trop., a glimmering spark, i. e. beginning, origin:haec est venturi prima favilla mali,
Prop. 1, 9, 18. -
18 habena
I.Lit.:B.ille (turbo) actus habenā,
Verg. A. 7, 380:cum jaculum parvā Libys amentavit habenā,
Luc. 6, 221:Balearis tortor habenae,
id. 3, 710:in scalis latuit metuens pendentis habenae,
i. e. of the whip-lash, whip, Hor. Ep. 2, 2, 15:molles galeae habenae,
Val. Fl. 6, 365:plantarum calces tantum infimae teguntur: cetera prope nuda et teretibus habenis vincta sunt,
shoestrings, Gell. 13, 21, 5.—Esp., a rein (usually in plur.; cf.:II.lorum, corrigia): exhortatur equos, quorum per colla jubasque Excutit habenas,
Ov. M. 5, 404; cf.:omnes effundit habenas,
Verg. A. 5, 818;so of the reins,
id. ib. 10, 576; 11, 600; 670;765 et saep.: quam potuit effusissimis habenis, stationem hostium invadit,
Liv. 37, 20, 10.— Poet.:pedes aequat habenas,
the riders, Val. Fl. 6, 95.—Transf.A.A small strip of diseased flesh cut out from the body:B.tenuis excidenda habena est,
Cels. 7, 17 fin.; cf.: habenula.—Far more freq.,In gen., a rein; also abstr., direction, management, government:quis regere immensi summam, quis habere profundi indu manu validas potis est moderanter habenas?
Lucr. 2, 1096:fluminibus vestris totas immittite habenas,
give the reins to, Ov. M. 1, 280; Val. Fl. 6, 391:(ventis) regem dedit, qui foedere certo Et premere et laxas sciret dare jussus habenas,
Verg. A. 1, 63:furit immissis Vulcanus habenis,
id. ib. 5, 662:classique immittit habenas,
id. ib. 6, 1; cf. Lucr. 5, 787; Verg. G. 2, 364:vates rege vatis habenas,
Ov. F. 1, 25: legum, Poët. ap. Cic. de Or. 3, 41, 166:commodissimum est quam laxissimas habenas habere amicitiae, quas vel adducas cum velis vel remittas,
Cic. Lael. 13, 45:alicui moderandi et regendi sui potestatem quasi quasdam habenas tradere,
id. de Or. 1, 52, 226; id. Rep. 1, 5:accepisse Numam populi Latialis habenas,
Ov. M. 15, 481; cf.also: rerumque reliquit habenas,
Verg. A. 7, 600:linquam datas habenas,
Val. Fl. 1, 560: irarumque omnes effundit habenas, Verg. A. 12, 499.—In sing.:Latiae diffisus habenae,
i. e. of the Roman dominion, Sil. 13, 34; Gell. 14, 1, 4. -
19 immeritus
immĕrĭtus ( inm-), a, um, adj. [inmeritus], undeserved (in the adj. mostly poet. and in post-Aug. prose).I.Act., that has not deserved something, undeserving, guiltless, innocent:II.delicta majorum immeritus lues, Romane,
Hor. C. 3, 6, 1;so of persons,
id. ib. 1, 28, 30; Ov. Tr. 2, 274; Quint. 6 praef. § 4; cf.gens,
Verg. A. 3, 2:urbes,
Ov. M. 12, 550:agni,
Hor. S. 2, 3, 211:locus,
id. Ep. 1, 14, 12:paries,
id. S. 2, 3, 7:vestis,
id. C. 1, 17, 28:arbor,
Prop. 4 (5), 3, 19:ungues,
id. 2, 4, 3 (13).—With inf.:virtus recludens immeritis mori Caelum,
Hor. C. 3, 2, 21.— Subst.: inmĕrĭ-tum, i, n., the absence of guilt or desert:cur tu, obsecro, immerito meo me morti dedere optas?
for no fault of mine, Plaut. As. 3, 3, 18; id. Men. 2, 3, 25.—Pass., that is not deserved, undeserved, unmerited (much less freq.):laudibus haud immeritis onerare aliquem,
Liv. 4, 13 fin.:credulus immerita Phasida juvit ope,
Ov. F. 2, 42:opes,
Mart. 7, 32, 6:querelae,
Val. Fl. 8, 158.—Hence, adv.: immĕrĭto ( inm-), undeservedly, unjustly, without cause (esp. freq. with a negative):jam dudum te omnes nos accusare audio Immerito, et me omnium horunc immeritissimo,
Ter. Phorm. 2, 1, 60: si praeter opinionem, si immerito, si misera, si ingrata, etc., * Cic. de Or. 2, 79, 322:haud equidem immerito Cumanae carmine vatis Cautum,
Luc. 8, 824:ut eos non immerito probaverit sanctissimus censor,
with perfect justice, justly, Quint. 4 praef. § 3; so,non immerito,
id. 8, 6, 62; 9, 1, 12; 9, 4, 35; 10, 1, 116; Suet. Caes. 55; id. Calig. 10; 51; id. Ner. 13:neque immerito,
Ter. Ad. 4, 4, 8; Quint. 7 praef. § 2; 7, 7, 1; 10, 1, 27; 11, 2, 1;12, 10, 75: nec immerito,
id. 2, 8, 1; Sen. Ep. 11 fin. -
20 inmerito
immĕrĭtus ( inm-), a, um, adj. [inmeritus], undeserved (in the adj. mostly poet. and in post-Aug. prose).I.Act., that has not deserved something, undeserving, guiltless, innocent:II.delicta majorum immeritus lues, Romane,
Hor. C. 3, 6, 1;so of persons,
id. ib. 1, 28, 30; Ov. Tr. 2, 274; Quint. 6 praef. § 4; cf.gens,
Verg. A. 3, 2:urbes,
Ov. M. 12, 550:agni,
Hor. S. 2, 3, 211:locus,
id. Ep. 1, 14, 12:paries,
id. S. 2, 3, 7:vestis,
id. C. 1, 17, 28:arbor,
Prop. 4 (5), 3, 19:ungues,
id. 2, 4, 3 (13).—With inf.:virtus recludens immeritis mori Caelum,
Hor. C. 3, 2, 21.— Subst.: inmĕrĭ-tum, i, n., the absence of guilt or desert:cur tu, obsecro, immerito meo me morti dedere optas?
for no fault of mine, Plaut. As. 3, 3, 18; id. Men. 2, 3, 25.—Pass., that is not deserved, undeserved, unmerited (much less freq.):laudibus haud immeritis onerare aliquem,
Liv. 4, 13 fin.:credulus immerita Phasida juvit ope,
Ov. F. 2, 42:opes,
Mart. 7, 32, 6:querelae,
Val. Fl. 8, 158.—Hence, adv.: immĕrĭto ( inm-), undeservedly, unjustly, without cause (esp. freq. with a negative):jam dudum te omnes nos accusare audio Immerito, et me omnium horunc immeritissimo,
Ter. Phorm. 2, 1, 60: si praeter opinionem, si immerito, si misera, si ingrata, etc., * Cic. de Or. 2, 79, 322:haud equidem immerito Cumanae carmine vatis Cautum,
Luc. 8, 824:ut eos non immerito probaverit sanctissimus censor,
with perfect justice, justly, Quint. 4 praef. § 3; so,non immerito,
id. 8, 6, 62; 9, 1, 12; 9, 4, 35; 10, 1, 116; Suet. Caes. 55; id. Calig. 10; 51; id. Ner. 13:neque immerito,
Ter. Ad. 4, 4, 8; Quint. 7 praef. § 2; 7, 7, 1; 10, 1, 27; 11, 2, 1;12, 10, 75: nec immerito,
id. 2, 8, 1; Sen. Ep. 11 fin.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Vatis — Sp Vãtis Ap Βαθύ/Vathy L Samas ir C Graikija … Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė
vatis — vãtis sm. (2) NdŽ; Ser, vatìs sf. (4); Rtr, E = otis … Dictionary of the Lithuanian Language
VATÎS — (C: Vutas) Kızdırıldığında kimsenin üzerine basamadığı yuvarlak ta … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
Syros — Infobox Greek Isles name = Syros native name = Σύρος skyline = Brainsik ermoupoli.jpg sky caption = Port of Ermoupoli coordinates = coord|37|27|N|24|54|E chain = Cyclades isles = area = 101.9 highest mount = elevation = 442 periph = South Aegean… … Wikipedia
United States v. Reynolds — Infobox SCOTUS case Litigants = United States v. Reynolds ArgueDate = October 21 ArgueYear = 1952 DecideDate = March 9 DecideYear = 1953 FullName = United States v. Reynolds, Certiorari to the United States Court of Appeals for the Third Circuit… … Wikipedia
Fortes fortuna adiuvat — (bzw. in seiner ursprünglich altlateinischen Form: Fortis fortuna adiuvat) ist ein lateinisches Sprichwort. Es lässt sich übersetzen als „Den Mutigen (Tüchtigen) hilft das Glück“. Im Deutschen haben „Frisch gewagt ist halb gewonnen“ und „Wer wagt … Deutsch Wikipedia
Gaulois (langue) — Pour les articles homonymes, voir gaulois et gauloise. † Gaulois Période jusqu au Ve siècle Extinction Ve siècle Région Gaule … Wikipédia en Français
Langue gauloise — Gaulois (langue) Pour les articles homonymes, voir gaulois et gauloise. † Gaulois Période jusqu au Ve siècle Région Gaule Typologie supposée SVO … Wikipédia en Français
Галльский язык — Страны: Галлия Вымер: VI век … Википедия
ORPHEUS — ut sensit Myrleanus Asclepiades, Apollinis et Calliopes, unius Musarum, fil. fuit. Virg. in Pollione: Non me carminibus vincet nec Thracius Orpheus, Nec Linus; huic mater quamvis, atque huic pater adsit, Orphei Calliopea, Lino formosus Apollo.… … Hofmann J. Lexicon universale
ovate — (n.) 1723, from assumed Latin pl. Ovates, from Gk. Ouateis soothsayers, prophets, mentioned by Strabo as a third order in the Gaulish hierarchy, from Proto Celtic *vateis, plural of *vatis, cognate with L. vatis, O.Ir. faith, Welsh ofydd. The… … Etymology dictionary